اواخر قرن 19، فیلسوف آمریکایی به نام آلبرت هابارد متوجه شد که بسیاری از مردم هر چه برای رسیدن به خواسته‌هایشان تلاش می‌کنند، شکست میخورند. این موضوع به خاطر این نبود که به اندازه کافی تلاش نمی‌کردند. هابارت فهمید ک مشکل اصلی اینجاست ک افراد روی اهدافشون تمرکز کافی ندارن . در واقع، مردم به یک روشی نیاز داشتند که بتوانند خواسته‌هاشان رو قدم به قدم مشخص کنند تا تمرکز کافی برای اهدافشون داشته باشن.
بالاخره در اواخر قرن بیستم، این روش توسط جورج تی دوران معرفی شد.
او در نوامبر 1981 مقاله‌ای با عنوان «یک راه هوشمند برای نوشتن اهداف مدیریتی وجود دارد» منتشر کرد. این مقاله همان هدفگذاری SMART را که نگاه جدیدی به روش انتخاب اهداف داشت، معرفی کرد.
با استفاده از روش هدفگذاری اسمارت (SMART) میتوانید زمان و منابع خود را برای رسیدن به اهداف خود مدیریت کنید. همچنین میتوانید به طور پیوسته پیشرفت خود را زیر نظر داشته باشید؛ این موضوع حس موفقیت را به شما می‌دهد و به شما کمک میکند تا زمانی که نتایج مورد نظر به دست آید ، زمان خود را مدیریت کرده و در راه هدف خود ثابت قدم بمانید. همچنین هدفگذاری درست باعث شده تا شما همیشه در مسیر توسعه فردی باقی بمانید ؛ برای اینکه بیشتر با مفهوم توسعه فردی آشنا بشید مقاله نقشه راه توسعه فردی را به شما پیشنهاد میکنیم.
حروف اختصاری اسمارت چندین تعریف دارد هر چند که متداول‌ترین آن‌ها شفاف بودن ، قابل‌اندازه‌گیری بودن ، قابل واگذاری بودن ، دسترسی پذیر بودن و دارای زمان مشخص هستند . هنگام تعیین اهداف ، در هر بخش از چارچوب اسمارت اطمینان حاصل کنید که به هرکدام از بخش‌های روش اسمارت به خوبی عمل کرده‌اید . سپس با قدم گذاشتن به مرحله پیشرفت خود ، میزان توسعه فردی خود را تعیین خواهید کرد ، و خود را تشویق خواهید کرد که به موفقیت نزدیک‌تر شوید . اهداف اسمارت نیز به شما کمک خواهند کرد تا در زمان مناسبی مشخص کنید که چه اهدافی بسیار بعید و خارج از دسترس هستند و چه اهدافی قابل دسترسی و رسیدن میباشند.
هدف خوب ، اهداف مشخص و اهداف ملموسی هستند که شما می‌خواهید در طول مدت مشخصی به آن دست پیدا کنید . اگر به دقت برنامه ریزی شوند ،شمارا به موفقیت نزدیک میکند و اگر آن‌ها را تا انتها دنبال کنید موفقیت شما حتمی است . SMART یک علامت اختصاری است که مهم‌ترین ویژگی‌های هر هدف را تعریف میکند . با اینکه تعاریف متفاوتی از کلمات تشکیل دهنده اسمارت وجود دارد اما رایج‌ترین آنان :
- شفاف و مشخص بودن (Specifice)
- قابل سنجش و قابل اندازه‌گیری بودن (Measurable)
- مشخص کردن اینکه چه کسی مسئول رسیدن به هدف است (Attainable)
- واقع‌بینانه و قابل دسترسی بودن (Relevant)
- زمان مشخص برای رسیدن ( Time-bound)
حال برای اینکه بهتر و راحت‌تر متوجه هرکدام از این بخش‌ها شوید ؛ ما در ادامه این مقاله هریک از این بخش‌هارا به طور کامل و با جزئیات توضیح داده‌ایم.
اصل اول در هدفگذاری اسمارت (SMART) :
هدف باید مشخص باشد
به این سه هدف زیر توجه کنید:
- میخوام زبان انگلیسیم رو تقویت کنم
- میخوام روان تر انگلیسی صحبت کنم
- میخوام 300 لغت انگلیسی تا یک ماه آینده یاد بگیرم
بنظر شما کدوم یکی از هدف های بالا قابل درک و قابل رسیدن هست؟ طبیعتا هدف سوم چون کاملا مشخص و شفاف هست که در چه زمانی چه تعداد لغت باید حفظ بشه و واحد اندازه‌گیری ما کاملا معلوم هست ؛ اما در هدف اول و دوم اهداف خیلی شفاف و واضح نیستند.
پس شرط اول هدفگذاری اسمارت مشخص و واضح بودن آن هست بطوریکه به راحتی بتونیم به بقیه توضیحش بدیم…
اصل دوم در هدفگذاری اسمارت (SMART) :
هدف باید قابل اندازه‌گیری باشد
یک فروشگاه را در نظر بگیرید که دو هدف برای خود مشخص میکند :
- میزان فروش ما در ماه آینده باید افزایش یابد.
- میزان سود ما در ماه آینده باید ده درصد نسبت به ماه گذشته افزایش داشته باشد.
بنظر شما کدام‌یک از اهداف بالا راحت‌تر اندازه‌گیری میشود؟ طبیعتا هدف دوم
هدف ما باید قابل اندازه‌گیری باشد تا بتوانیم به خوبی برای آن برنامه‌ریزی کنیم ؛ یا اگر به آن نرسیدیم متوجه شویم که چقدر از آن دور هستیم ، یک قدم یا ده قدم؟
اصل قابل اندازه‌گیری بودن دومین اصل در روش هدفگذاری اسمارت میباشد.
اصل سوم در هدفگذاری به روش SMART :
هدف باید قابل رسیدن و دسترسی باشد
هدف ما نه باید خیلی به شرایط کنونی ما نزدیک باشد که اصلا ترغیب به تلاش نشویم و نه خیلی از شرایط زمان حال ما دور باشد که برای رسیدن به آن سرخورده و ناامید شویم. برای شما مثالی میزنم :
فرض کنید شما 20 کیلو اضافه وزن دارید و هدفی برای خود میگذارید ؛ که در دو هفته آینده وزن من 20 کیلو کاهش پیدا کند ؛ این هدف هم شفاف هست هم قابل اندازه‌گیری ، اما بعید است که قابل رسیدن باشد! آن هم برای کسی که خیلی اهل ورزش کردن نیست …
قدیمی‌ها مثال جالبی دارند که میگویند : (سنگ بزرگ نشانه نزدنه!)
وقتی هدف ما بیش از حد بزرگ باشد ما از تلاش برای رسیدن به آن ناامید میشویم ؛ اما چاره چیست؟ پس با این وجود یعنی هدف بزرگ انتخاب نکنیم!؟ من اصلا چنین چیزی نگفتم …
هدف‌های بزرگ را میتوان تکه تکه کردن و به آن رسید ، ادامه مثال قبلی را تکمیل میکنم ، این بار بجای اینکه بگوییم 20 کیلو در دوهفته کم کنم ، میگوییم هفته ای 3 کیلو کم میکنم و بعد از حدود 7 هفته به هدف نهایی خود میرسم …
به همین راحتی ما میتوانیم یک هدف بزرگ را به هدفی قابل دسترسی تبدیل کنیم …
اصل چهارم هدفگذاری به روش اسمارت :
هدف باید مرتبط باشد
هدف باید مرتبط باشد ، اما مرتبط به چی؟ مرتبط به توانمندی‌ها ، نقاط قوت و دیگر اهداف ما …
دانش‌آموزی را فرض کنید که در ریاضیات توانمندی خوبی دارد و نمرات خوبی را هم کسب میکند ؛ این دانش‌آموز به واسطه اصرار والدین خود ، هدف خود را قبول شدن در رشته پزشکی میگذارد که استعداد و علاقه زیادی هم به آن ندارد.
به نظر شما این دانش‌آموز هدف درستی را انتخاب کرده است؟ این هدف مرتبط با توانمندی‌های این دانش‌آموز نیست و رسیدن به آن بسیار مشکل است.
اصل پنجم هدفگذاری به روش اسمارت :
هدف باید زمان‌بندی داشته باشد
زمان رسیدن به هدف ما باید مشخص شده باشد ؛ زیرا هدفی که زمان رسیدن به آن معلوم نباشد ؛ دائما به تعویق افتاده و ما هیچگاه به آن نمیرسیم ؛ از طرفی این زمان نباید آنقدر طولانی باشد که ما کلا هدف خود را فراموش کنیم و یا آنقدر کوتاه باشد که در هرصورت نتوانیم به آن برسیم و باز سرخورده و ناامید شویم.
در صورتیکه زمان رسیدن به هدف ما طولانی بود ، همانطور که قبل‌تر گفتیم میتوانیم هدف را به هدف‌های کوچکتر و در زمان‌های کوتاه‌تر تبدیل کنیم تا به خوبی به آن برسیم.
و اگر زمان رسیدن به هدف ما کوتاه بود ، در صورت امکان زمان را افزایش داده و اگر نشد هدف را کوچکتر کنیم.
در ضمن مدیریت زمان در راه رسیدن به هدف را فراموش نکنیم.
جمع بندی هدفگذاری به روش SMART
خب همانطور که دیدید هدفگذاری به روش اسمارت میتواند به خوبی هدف را برای ما مشخص و قابل دسترسی کند ، این روش نه تنها در رسیدن به هدف به ما کمک میکند بلکه در صورتیکه با این شیوه هدفگذاری در رسیدن به هدف خود موفق نباشیم ، به راحتی میتوانیم کم‌کاری‌های خود را جبران کنیم زیرا هدف ما مشخص بوده و با این روش به درستی متوجه میشویم که در کجا و به چه میزان کوتاهی کردیم ، میتوان گفت این روش برای یافتن نقاط ضعف و قوت ما میتواند مفید و موثر باشد.
شما هم اگر مشکل یا سوالی در رابطه با هدفگذاری دارید میتوانید از قسمت کامنت‌ها از ما سوال کنید در سریعا به آن پاسخ دهیم.
